sobota, 20 kwietnia 2013

Czym różni się barwa biała ciepła od białej zimnej i białej neutralnej?

Witam.
Ponieważ dość często pojawia się pytanie - czym różni się barwa biała ciepła od zimnej? Dzisiaj zajmę się tą właśnie kwestią. Generalnie wyróżniamy barwy: biała ciepła, biała zimna i biała neutralna, która na wyrost nazywana jest często "biała naturalna" - tak naprawdę jest to nazwa czysto marketingowa używana w handlu związanym z żarówkami LED.

Generalnie barwa ciepła, zimna czyt też neutralna to temperatury barwowe koloru białego.

Barwa neutralna to teoretycznie coś pomiędzy barwą białą ciepłą, a białą zimną, jednak w praktyce jest jej zdecydowanie bliżej do barwy zimnej. Wynika to z charakterystyki do której zaraz przejdę ale zanim to nastąpi najprościej mówiąc - im wyższa temperatura barwowa tym chłodniejsza biel. Im mniej Kelwinów (niższa temperatura) tym cieplejsze światło. W bardzo, bardzo dużym uproszczeniu, aby zobrazować temperatury barwowe można powiedzieć, że światło ciepłe "zmierza" w stronę żółci, jest słoneczne, bardziej nastrojowe, milsze dla oka, jednocześnie postrzegane jako światło słabsze. Natomiast światło zimne, jest ostre, wyraziste, zmierzające do niebieskiej poświaty.
W pomieszczeniach zdecydowanie lepiej sprawdza się światło ciepłe, na zewnątrz, w ogrodzie, w wodzie, w akwarystyce oraz w oświetleniu przemysłowym i handlowym.
O aspekcie stosowania poszczególnych temperatur barwowych napiszę przy innej okazji, ponieważ wymaga to odrębnego i znacznie szerszego potraktowania tematu. Dzisiaj skupiam się tylko na różnicach między barwami. O aspektach związanych z miejscami stosowania napiszę następnym razem, wtedy będę starał się odpowiedzieć na pytanie jaką barwę wybrać - ciepłą czy zimną? Teraz tylko bardzo ogólnikowo rzecz ujmując - kiedyś gdy kupowaliśmy zwykłą żarówkę nikt nie dawał nam wyboru. Zwykłe żarówki miały temperaturę w zakresie 2700K - 2900K. Gdy pojawiły się źródła LED, pojawiła się możliwość tworzenia różnych temperatur barwowych. Generalnie większość żarówek LED przeznaczonych do użytku domowego ma temperaturę barwową w zakresie 2700 - 3200K. Osobiście radzę wybierać żarówki o temperaturze 3000K. Barwa neutralna nie każdemu przypadnie do gustu, ponieważ jest trochę nijaka, bliżej jej do barwy zimnej. Tam gdzie oświetlenie ma być ostre, jasne, intensywne - np. w ogrodzie, w oczku wodnym, do podświetlenia krzewów, drzewek czy też figurek zdecydowanie lepsza będzie barwa zimna. Często ma ona również zastosowanie we wnętrzach o nowoczesnej architekturze, uwydatnia niektóre powierzchnie, kształty, nadaje im dynamiki. Jeśli postawimy obok siebie dwa identyczne przedmioty, jeden oświetlimy światłem zimnym, drugi ciepłym to ludzkie oko zawsze szybciej dostrzeże przedmiot a który pada światło zimne. Są jednak pewne wyjątki od tej reguły ale o tym przy innej okazji.

A więc przechodząc do rzeczy.

Temperatura barwowa podawana jest w jednostkach [K] czyli KELWINACH. Im więcej "Kelwinów" tym zimniejsza barwa.
Do 3500K mamy do czynienia z barwą ciepłą, od 3500K do 5000K mamy do czynienia z barwą neutralną. Powyżej 5000K przyjmuje się, że mamy do czynienia z barwą zimną.
Oczywiście istnieje wiele różnych, rozbieżnych opisów i informacji na ten temat. Ja powyżej przyjąłem skale uśrednioną, taką samą jaką przyjmują producenci diod. Pewne rozbieżności wynikają z tego, że każdy z nas odczuwa inaczej temperaturę barwową, dla niektórych barwa neutralna już od 4000K będzie kojarzyła się ze światłem zimnym, a dla niektórych nawet 4500K będzie odczuwalne jako zupełnie neutralne światło. Natrafiłem wielokrotnie na opisy mówiące o tym, że barwa ciepła kończy się już przy 3300K - nie jest to prawdą - 3500K to jeszcze barwa ciepła. To samo dotyczy barwy zimnej - w wielu przypadkach można natknąć się na opisy mówiące, że nawet do 5300K mamy do czynienia z barwą neutralną. Jeśli jednak przytoczymy opisy diod jakie w swoich katalogach zamieszczają renomowani producenci diod podane parametry "minimalne" dla diod zimnych "cold white" przyjmuje się na poziomie 4700 - 4800K. Niektórzy w celu rozgraniczenia narastających mitów i faktów wokół granicy barw neutralnej i zimnej wprowadzają do podziału tzw. barwę przejściową i nazywają ją barwą chłodną, teoretycznie ma ona zakres od 4600K do 5100K. Jednak należy to traktować z przymrużeniem oka, ponieważ w praktyce nie występuje coś takiego jak barwa chłodna.

Różnice miedzy barwami widoczne są gołym okiem, co prawda nie zauważymy różnic rzędu 50K ale 150 czy 200K już tak. Generalnie - im bliżej tym większy odcień żółci przechodzący w pomarańcz. Powyżej 8000K barwa zimna przechodzi w niebieską, przy 18000K jest to już mocno "niebieskawy odcień".

Teraz czas na suche definicje:

Kelwin – jednostka temperatury w układzie SI, która równa jest 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody, oznaczana symbolem [K]. Definicja odnosi się do wody o składzie izotopowym: 0,00015576 mola2H na jeden mol 1H, 0,0003799 mola 17O na jeden mol 16O i 0,0020052 mola 18O na jeden mol 16O

Skala Kelvina jest absolutną skalą termometryczną - zero oznacza w niej najniższą teoretycznie możliwą temperaturę, jaką może mieć ciało. Jest to temperatura, w której ustają wszelkie drgania cząsteczek. Temperatury tej w warunkach praktycznych nie da się osiągnąć, została obliczona na podstawie funkcji uzależniającej temperaturę od energii kinetycznej w gazach doskonałych. Funkcję tę opracował lord Kelvin - stąd nazwa skali i jednostki temperatury.

Mam nadzieję, że powyższy opis będzie okaże się dla Państwa pomocny. Wkrótce rozszerzę temat o kolejne posty - jaką barwę wybrać do do domu, ogrodu, oczka wodnego, itp.

Marcin Siedlecki